พอ.สว.เชียงใหม่ กับงานทันตกรรม

โดย ทันตแพทย์หญิง อัมพร เดชพิทักษ์
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่

ความเป็นมา

จากพระราชกระแสรับสั่งของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในวันที่ 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2512 ณ พระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ ความว่า “ ฉันได้ไปเยี่ยมตำรวจตระเวนชายแดนที่ปฏิบัติงานในป่าเขา เพื่อปกป้องและรักษาแผ่นดินเรา เขาเสี่ยงอันตรายหลายอย่าง รวมทั้งโรคภัยไข้เจ็บด้วย ชาวบ้านและชาวเขาที่อยู่ตามป่าดงเหล่านั้น ก็มีปัญหาเรื่องป่วยไข้เช่นเดียวกัน เพราะอยู่ห่างไกล การคมนาคมไม่สะดวก หากเราจะไปดูแลรักษาเขาบ้าง จะเดือนละครั้ง สองเดือนครั้ง หรือแม้แต่สามเดือนครั้งก็ได้ จะได้ช่วยเหลือเขา เป็นประโยชน์มาก ”

ถือเป็นจุดกำเนิดของ “ หน่วยแพทย์อาสาสมเด็จพระราชชนนี (หน่วยแพทย์ พอ.สว.) ” หรือ “ มูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (มูลนิธิ พอ.สว.) ” ในปัจจุบันหน่วยแพทย์อาสาสมเด็จพระราชชนนีออกปฏิบัติงานครั้งแรก เมื่อวันที่ 8มีนาคม พ.ศ.2512 ที่บ้านสามหมื่น หมู่ที่ 6 อำเภอเชียงดาว (ปัจจุบัน คือ อำเภอเวียงแหง) จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ จึงนับเป็นจังหวัดพอ.สว.อันดับที่ 1 จนปัจจุบันมีจังหวัดพอ.สว. ทั้งหมด 51 จังหวัด


ซึ่งมูลนิธิพอ.สว. ได้เข้าไปดำเนินกิจกรรมจะปรากฏเห็นกันโดยทั่วไปว่าสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้โดยเสด็จฯสมเด็จพระบรมราชชนนีในกิจการของ พอ.สว.มาตลอด ทั้งสองพระองค์เสด็จเยี่ยมราษฎร ทรงนำหน่วยแพทย์พอ.สว.ไปทำการตรวจรักษาผู้ป่วย ณ หมู่บ้านในถิ่นทุรกันดาร และทรงรับผู้ป่วยไว้ในพระราชานุเคราะห์ ส่งต่อไปรักษายังโรงพยาบาลในจังหวัด หรือในกรุงเทพมหานครจวบจนเมื่อสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเสด็จสวรรคต สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ จึงทรงเป็นองค์ประธานกิตติมศักดิ์สืบต่อมา พระองค์ทรงมีพระทัยเมตตาเสด็จเยี่ยมหน่วยแพทย์เคลื่อนที่พอ.สว.ในจังหวัดเชียงใหม่ และพระราชทานของที่ระลึกแก่อาสาสมัครพอ.สว.ทุกๆ 2 ปี

ในครั้งสุดท้ายเมื่อปี พ.ศ. 2548 พระองค์เสด็จเยี่ยมหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ พอ.สว. ที่บ้านสามหมื่น หมู่ 6 ตำบลเมืองแหง อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่ อันเป็นจุดเริ่มต้นของพอ.สว.นั่นเอง


สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระราชทานของที่ระลึกแก่เด็กนักเรียนบ้านสามหมื่น ต.เมืองแหง อ.เวียงแหง จ.เชียงใหม่ วันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2548สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงเป็นแบบอย่างให้กับอาสาสมัครทุกคนในการปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มความสามารถ เนื่องด้วยพระองค์ทรงเห็นแก่ประชาชน ที่อาศัยอยู่ในถิ่นทุรกันดาร พระองค์มิได้ทรงคิดถึงพระองค์เองเลย ว่าจะต้องทรงตรากตรำพระวรกายมากเพียงใด หวังเพียงให้พวกเขาเหล่านั้นมีความสุขสมบูรณ์เท่านั้น


เหล่าอาสาสมัครพอ.สว.ในจังหวัดเชียงใหม่จึงขอสืบสานพระราชปณิธานของพระองค์ โดยมีโครงการที่ได้ทำในปี พ.ศ. 2551 ดังนี้

1. หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ พอ.สว.ในวันพุธ ที่ 9 มกราคม พ.ศ.2551 เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ โดยออกให้บริการแก่ประชาชนพร้อมกันทั้งจังหวัดในทุกอำเภอๆละ 1 หน่วย รวม 23 หน่วย

ภาพการออกหน่วยเคลื่อนที่ พอ.สว. วันที่ 9 มกราคม 2551

ณ ต.โป่งแยง อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่

2. โครงการทันตกรรมเคลื่อนที่เพื่อประชาชนด้อยโอกาสในเขตท้องถิ่นทุรกันดาร ระยะที่ 3 โดยอาสาสมัครพอ.สว.เชียงใหม่ได้เข้าร่วมกับอาสาสมัครพอ.สว.จากทั่วประเทศ ในการให้บริการด้านทันตกรรมบำบัด ทันตกรรมป้องกัน และส่งเสริมทันตสุขภาพ ใน 6 จังหวัดภาคเหนือ ระหว่างวันที่ 26 กันยายน -16 พฤษภาคม 2551 สำหรับพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่นั้นมีการออกให้บริการใน 8อำเภอ คือ อ.แม่แจ่ม อ.อมก๋อย อ.เชียงดาว อ.พร้าว อ.เวียงแหง อ.ไชยปราการ อ.ฝาง และ อ.แม่อาย

3. โครงการรณรงค์ใส่ฟันเทียมแก่ผู้สูงอายุในท้องถิ่นทุรกันดารห่างไกล จังหวัดเชียงใหม่ ปี 2551 เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ มีการใส่ฟันเทียมให้กับผู้สูงอายุ 84 ราย ใน อ.สันป่าตอง อ.จอมทอง และอ.พร้าว จ.เชียงใหม่ ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงเมษายน 2551 และจะมีพิธีการมอบฟันเทียมแก่ผู้สูงอายุ ในวันที่ 6 พฤษภาคม 2551

ภาพการออกหน่วยตามโครงการรณรงค์ใส่ฟันเทียมแก่ผู้สูงอายุวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2551 ณ อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่

ขอขอบคุณข้อมูลจาก www.hrh84yrs.org/index.htm, www.moph.go.th/ngo/pmmvh