จุดประกายความคิด : ปล่อยวาง

โดย ทพญ.มัทนา พฤกษาพงษ์

บทความฉบับนี้มีเจ้าตัวเล็กอายุ 7 อาทิตย์เป็นคนจุดประกายค่ะ
เลี้ยงๆลูกไปแล้วก็ทำให้นึกถึงคำสอนของท่านอัยยา เมธานันท์ (Ayya Medhanandi)
ภิกษุณีชาวแคนาดาที่ผู้เขียนเคยไปปฏิบัติธรรมด้วยเมื่อตอนท้องไม่กี่เดือน

ท่านบอกว่า คนเรามักคิดว่าการปล่อยวางมันยากมาก รู้ว่าต้องปล่อย ต้องวางแต่ก็ทำไม่ได้
ท่านให้พวกเราลองคิดดูดีๆว่าจริงๆแล้วเราทุกคนเคยปล่อยวางแบบสุดๆกันมาแล้ว

ก็ตอนที่พวกเราเป็นเด็กทารกไงคะ พวกเราช่วยอะไรตัวเองไม่ได้เลย
เค้าวางเราแหมะตรงไหนเราก็อยู่ตรงนั้น
ต้องไว้ใจคนอื่นพึ่งพาให้คนอื่นดูแลเราตลอด เพราะฉะนั้นท่านสอนให้พวกเราดูเด็กทารกไว้เป็นตัวอย่าง

น่าคิดนะคะว่ายิ่งโตมาเราก็ยิ่งสะสมนิสัยไม่ดีๆ ขี้ห่วง ขี้กังวล ไม่ไว้ใจคนกันมากขึ้น

ท่านให้ลองหมั่นสำรวจใจตัวเองดูให้แน่ว่าที่เราปล่อยวางไม่ได้นั้นเพราะอะไร
เพราะความกลัว กลัวว่าคนนั้น คนนี้จะคิดอะไร ทำอะไร
เพราะความโกรธ ความอยาก การที่คิดว่ามันคือของเรา หรือเพราะการปรุงแต่งของเราเองว่า
ถ้าไม่อย่างนั้นมันจะเป็นอย่างนี้ ลองหยุดแล้วดูซิว่าจริงๆแล้วเรารู้สึกอะไรในใจกันแน่

แต่ก็ไม่ใช่ว่ามีปัญหาอะไรก็จะปล่อยไม่สนใจเอาท่าเดียว ปล่อยวางไม่ใช่ว่าไม่ใส่ใจ
กลับกัน เราต้องใส่ใจให้มากต่างหาก ต้องดูให้แน่ก่อน รู้สึกกายรู้สึกใจให้ดี
มีสติฉุกมองให้นิ่งซะก่อนที่จะตีโพยตีพาย (ไม่ว่าจะเป็นการคิดในใจหรือบ่นเสียงดัง)

เมื่อเรานิ่งพอ ภาพก็จะชัดขึ้น เราก็จะปรุงแต่งน้อยลง พอเจ้าตัวปัญหาจริงๆมันเริ่มชัดขึ้น
เราจะเริ่มรู้ว่าตกลงเราควรจะทำอะไรกับปัญหานั้น หรือว่ามันต้องปล่อยวางให้เบา
(จะพบว่าในหลายๆครั้งเราเองนั้นแหละคือเจ้าตัวปัญหา)

มีนิทานของนิกายเซ็นเรื่องหนึ่งที่ผู้เขียนอ่านแล้วชอบใจมาก ชื่อเรื่อง แบกขึ้น แล้วก็วางลง (ซะ) เรื่องมีอยู่ว่า

มีสองนักบวชหนุ่มชื่อ ทันซัน และ เอะกิโดะ เดินเท้ามุ่งหน้ากลับวัดมาด้วยกันในวันฝนตกหนัก
ทางที่เดินเปียกแฉะ เป็นหลุมบ่อเต็มไปด้วยโคลนตม ลำบากนักเมื่อถึงทางแยก ทั้งคู่พบกับหญิงงามในชุดกิโมโนผ้าไหมยืนอยู่
เธอยืนลังเลอยู่เพราะไม่สามารถข้ามทางแยกที่มีน้ำโคลนท่วมขังได้

ทันซัน ตะโกนไปว่า "เราจะช่วยอุ้มเจ้าข้ามไปเอง"
เอะกิโดะ ไม่พูดกับ ทันซัน อีกเลย จนเดินทางกลับถึงวัดในคืนนั้น
แต่พอตกดึก เอะกิโดะ ก็อดใจไว้ไม่ได้แล้ว โผล่งถาม ทันซัน ด้วยความเคืองว่า
" นักบวชอย่างพวกเราไม่ควรเข้าใกล้ผู้หญิง โดยเฉพาะสาวๆ สวยๆ แบบเธอผู้นั้น
เจ้าทำอะไรลงไป ทำไมถึงไปอุ้มเธอข้ามถนนแบบนั้น "
ทันซัน ตอบว่า " เราหน่ะวางเธอลงตั้งแต่ที่ถนนนั่นแล้ว ท่านหน่ะ ยังแบกเธอมาถึงวินาทีนี้เชียวหรือ"
แล้วคุณหล่ะ แบกอะไรค้างไว้บ้างคะ 