เอกสารการประชุมปฏิบัติการ (วันที่ 17-18 มี.ค. 52 โรงแรมริชมอนด์ นนทบุรี)

เอกสารการประชุมปฏิบัติการ เรื่องการจัดทำแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปาก ระดับปฐมภูมิ เพื่อสนับสนุนการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค
(วันที่ 17-18 มี.ค. 52 โรงแรมริชมอนด์ นนทบุรี)
โดย ทพญ.วิโรชา เพียรเจริญ

นโยบายการพัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากระดับปฐมภูมิ (โดยย่อ)

นโยบายกระทรวงสาธารณสุข ปี 2552 ส่วนที่เกี่ยวข้องกับการจัดบริการสุขภาพในภูมิภาคที่สำคัญประกอบได้ด้วย

1. ส่งเสริมบทบาทอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ทั่วประเทศ ให้ปฏิบัติงานเชิงรุกในการส่งเสริมสุขภาพในท้องถิ่นและการเฝ้าระวังโรคในชุมชน โดยจัดให้มีสวัสดิการค่าตอบแทนให้แก่ อสม. เพื่อสร้างแรงจูงใจ ให้ปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ

2. ปรับปรุงระบบบริการด้านสาธารณสุข โดยลงทุนพัฒนาระบบบริการสุขภาพของภาครัฐทุกระดับให้ได้มาตรฐาน ยกระดับสถานีอนามัย เป็นโรงพยาบาลสร้างเสริมสุขภาพประจำตำบล

3. ลงทุนผลิตและพัฒนาบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขควบคู่ไปกับการสร้างขวัญกำลังใจให้มีความก้าวหน้าในวิชาชีพ

4. ส่งเสริมบทบาทองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้มีส่วนร่วมในการผลิต และพัฒนาบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข โดยจัดสรรทุนให้เพื่อกลับมาทำงานในท้องถิ่น

5. รณรงค์ให้เกิดการพัฒนาและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพอนามัย โดยประสานความร่วมมือกับกระทรวงศึกษาธิการ

ยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบบริการระดับปฐมภูมิและกำลังคนด้านสุขภาพช่องปาก ในปี 2552 กระทรวงสาธารณสุขได้มีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการและคณะกรรมการพัฒนาระบบสนับสนุนการจัดบริการสุขภาพช่องปากขึ้น เพื่อกำหนดทิศทางการทำงานขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ มีการพิจารณา ร่าง ยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบบริการและกำลังคนสุขภาพช่องปาก ดังนี้


ยุทธศาสตร์ที่ 1 ขยายและพัฒนาบริการสุขภาพช่องปากระดับปฐมภูมิ

เป้าประสงค์
1) ประชาชนเข้าถึงบริการสุขภาพช่องปากเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะด้านส่งเสริมสุขภาพและทันตกรรมป้องกัน ภายในปี 2556

2) มีสถานบริการปฐมภูมิ (Primary Care Unit) ที่สามารถจัดบริการส่งเสริมสุขภาพช่องปากและป้องกันโรคและรักษาทันตกรรมขั้นพื้นฐานครอบคลุมประชากรกลุ่มวัยเป้าหมายตามกำหนดอย่างมีคุณภาพและประสิทธิภาพ

หมายเหตุ : สถานบริการปฐมภูมิ (Primary Care Unit) หมายถึง หน่วยบริการที่ให้บริการสุขภาพช่องปาก โดยมีประชากรในความดูแลไม่น้อยกว่า 10,000 คน (หน่วยบริการอาจเป็น 1 ศสช./สอ./หน่วยงานที่มีชื่อเรียกเป็นอย่างอื่น หรือ กลุ่มของศสช./สอ./หน่วยงานที่มีชื่อเรียกเป็นอย่างอื่น)

แนวทางดำเนินงาน

1) ทุกจังหวัด กำหนดแผนยุทธศาสตร์หรือแผนพัฒนาระบบสุขภาพช่องปาก และกำลังคนด้านทันตสาธารณสุข ระยะ 5 ปี
เพื่อสนับสนุนการจัดบริการสุขภาพช่องปากตามเป้าประสงค์ให้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ สสจ., / CUP,PCU / ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2552-2556

2) จัดทำข้อเสนอแผนพัฒนาการจัดบริการสุขภาพช่องปากระดับปฐมภูมิ ในภาพรวมของกระทรวงสาธารณสุข
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ คณะกรรมการอำนวยฯ,สำนักตรวจราชการฯ,สนย.,สปสช.
ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2553 – 2556

********************************************************

ยุทธศาสตร์ที่ 2 พัฒนากำลังคนด้านสุขภาพที่สอดคล้องกับระบบบริการ และความต้องการของประชาชน ที่มีการกระจายอย่างเป็นธรรมสร้างหลักประกัน ให้ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพช่องปาก

เป้าประสงค์
1) เริ่มผลิตทันตาภิบาลหลักสูตร 4 ปี ในปีการศึกษา 2553
2) ทันตาภิบาลที่มีคุณสมบัติครบถ้วน มีความก้าวหน้าเป็นนักวิชาการสาธารณสุข ที่ทำงานด้านทันตสาธารณสุข อย่างน้อยจำนวน 450 คน ช่วงปีงบประมาณ 2554 – 2556
3) โรงพยาบาลชุมชนร้อยละ 95 มีทันตแพทย์ปฏิบัติงานอย่างน้อย 75% ของ GIS ภายในปี 2556

แนวทางการดำเนินงาน
1) ผลิตเจ้าพนักงานทันตสาธารณสุขหลักสูตร 4 ปี
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ สถาบันพระบรมราชชนก (สบช.) / ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2553 - 2556

2) เตรียมระบบรองรับวิชาชีพเจ้าพนักงานทันตสาธารณสุข ทั้งการพัฒนาเจ้าพนักงานทันตสาธารณสุขหลักสูตรเดิมให้มีวุฒิเทียบเท่าหลักสูตร 4 ปี เตรียมระบบการจ้างทำงานของเจ้าพนักงานทันตสาธารณสุข กำหนดระบบความก้าวหน้า และขวัญกำลังใจ หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ กลุ่มบริหารบุคคล สป.,สบช.,สสจ, / ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2553 - 2556

3) ปรับปรุงระบบการคัดเลือกนักศึกษาในท้องถิ่นที่ขาดแคลนเข้าศึกษาคณะทันตแพทยศาสตร์ โดยจังหวัดมีส่วนร่วมพิจารณาคัดเลือก
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ คณะกรรมการอำนวยฯ,สนย.,กรมสบส.,สสจ. / ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2553 – 2556

************************************************************

ยุทธศาสตร์ที่ 3 พัฒนากลไกและระบบการสนับสนุนการจัดบริการสุขภาพช่องปากอย่างมีประสิทธิภาพ
เป้าประสงค์
1) มีหน่วยงานดูแลระบบบริการสุขภาพช่องปาก ในสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ภายในปี 2556

2) กำหนดเพิ่มตัวชี้วัดงานทันตสาธารณสุขขยายและพัฒนาบริการสุขภาพช่องปากระดับปฐมภูมิ ในการตรวจราชการระดับเขต ในช่วงปี 2553 – 2556

แนวทางการดำเนินงาน
1) กำหนดให้มีหน่วยงานดูแลระบบบริการสุขภาพช่องปากในสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข โดยมีบทบาทหน้าที่ ด้านกำหนดนโยบาย ควบคุมกำกับ และเสนอแนะเชิงยุทธศาสตร์ ด้านพัฒนาชุดมาตรฐานกิจกรรมบริการมาตรฐานกำลังคนในทุกระดับ
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ คณะกรรมการอำนวยฯ,สนย.,สบ.ภ. /
ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2553 - 2556

2) พัฒนาระบบควบคุมกำกับและประเมินผลการจัดบริการสุขภาพช่องปาก ที่มีประสิทธิภาพ ทั้งระดับการตรวจราชการ การตรวจประเมินมาตรฐานสถานบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ คณะกรรมการอำนวยฯ,สำนักตรวจราชการฯ,สสจ.
ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2552 - 2556

3) แต่งตั้งคณะกรรมการระดับ เขตและจังหวัด เพื่อกำหนดทิศทางการพัฒนาและกำกับ ประเมินผลเชิงผลลัพธ์ที่สำคัญ ปรับปรุงชุดมาตรฐานกิจกรรมหลักพื้นฐานที่สำคัญ การจัดการกำลังคนและการใช้มาตรการทางการเงิน ให้เหมาะกับสภาพพื้นที่
หน่วยงานหลักที่รับผิดชอบคือ คณะกรรมการอำนวยฯ,สำนักตรวจราชการฯ,สสจ.
ช่วงเวลาดำเนินงานคือ พ.ศ. 2552 – 2556

************************************************

ร่าง บทบาทหน้าที่ของทันตบุคลากรในส่วนภูมิภาค

(เฉพาะทันตแพทย์และทันตาภิบาลในรพช.)


บทบาทหน้าที่ทันตแพทย์ในโรงพยาบาลชุมชน

1 งานแผนและวิชาการ :
1.1) จัดทำแผนกลยุทธ์และแผนปฏิบัติงานทันตสาธารณสุขระดับอำเภอและตำบล,
1.2) จัดระบบข้อมูลข่าวสารทันตสาธารณสุข และประเมินผลงานของฝ่าย ตลอดจนสนับสนุนการจัดทำข้อมูลข่าวสาร และการประเมินผลงานทันตสาธารณสุข ระดับอำเภอและตำบล,
1.3) พัฒนาศักยภาพทันตบุคลากรในเครือข่าย นิเทศงานทันตสาธารณสุขในระดับการนิเทศผสมผสาน และนิเทศเฉพาะกิจด้านเทคนิคบริการแก่เจ้าหน้าที่สาธารณสุขระดับตำบล,
1.4) ดำเนินการศึกษาวิจัย เพื่อพัฒนางานทันตสาธารณสุขภายในอำเภอ
1.5) วางแผนและดำเนินงานโครงการพิเศษที่ได้รับมอบหมาย


2 งานบริการทันตกรรม :
2.1)จัดคลินิกบริการทันตกรรมบำบัดในโรงพยาบาล และสถานบริการสาธารณสุขของเครือข่าย เพื่อให้บริการแก่ประชาชนภายในอำเภอ,
2.2) จัดหน่วยทันตสาธารณสุขเคลื่อนที่ เพื่อให้บริการแก่ประชาชนในชุมชน,
2.3)จัดหน่วยทันตสาธารณสุขเคลื่อนที่เพื่อรองรับระบบเฝ้าระวังทันตสุขภาพในโรงเรียนประถมศึกษาและศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก,
2.4)จัดระบบบริหารพัสดุทันตกรรมในฝ่ายและสถานบริการสาธารณสุขของเครือข่าย


3 งานส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพ :
3.1)ดำเนินการส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพแก่หญิงมีครรภ์ในคลินิกฝากครรภ์และเด็ก 0-5ปีในคลินิกเด็กดีของโรงพยาบาล และสถานบริการสาธารณสุขของเครือข่าย,
3.2) ดำเนินการส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพในโรงเรียนอนุบาลและศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก,
3.3)ดำเนินการส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพในโรงเรียนประถมศึกษา,
3.4)ดำเนินการส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพในโรงเรียนมัธยมศึกษา


4 งานทันตสาธารณสุขชุมชน :
4.1)ให้ทันตสุขศึกษา ประชาสัมพันธ์งานทันตสาธารณสุขแก่ผู้มารับบริการและในชุมชน,
4.2) ดำเนินงานทันตสาธารณสุขระดับหมู่บ้านในเขตรับผิดชอบ,
4.3)ให้การสนับสนุนงานทันตสาธารณสุขระดับตำบล

*****************************************

บทบาทหน้าที่ทันตาภิบาลในระบบบริการสุขภาพช่องปาก

1 บทบาทหน้าที่ในการประเมินสภาวะทันตสุขภาพและจัดทำโครงการแก้ปัญหาและสร้างเสริมสุขภาพ ช่องปากระดับพื้นที่
1.1) สามารถประเมินภาวะเสี่ยง วินิจฉัย คัดกรอง และส่งต่อได้อย่างเหมาะสม โดยดำเนินการประเมินสภาวะทันตสุขภาพและปัจจัยที่เกี่ยวข้องในทุกกลุ่มอายุและเป้าหมายเฉพาะ(เป้าหมายเฉพาะหมายถึง เด็ก ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้มีโรคทางระบบ เช่น ผู้ป่วยเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ผู้ติดเชื้อ ผู้ป่วยเด็กที่มีปัญหาโรคทางระบบ )มีการประเมินพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพช่องปากของบุคคลในครอบครัว ซึ่งสามารถเชื่อมโยงกับระบบแฟ้มครอบครัว และการประเมินสถานการณ์ทันตสุขภาพในชุมชนและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนค้นหาศักยภาพของชุมชนในการร่วมจัดการปัญหาสุขภาพช่องปาก ,
1.2) จัดทำโครงการแก้ปัญหาและสร้างเสริมสุขภาพช่องปากระดับพื้นที่ มีการนำเสนอปัญหาต่อชุมชนเพื่อร่วมกันวางแผนแก้ไขปัญหากับชุมชน,
1.3) มีการประเมินผลสัมฤทธิ์โครงการแก้ปัญหาและสร้างเสริมสุขภาพช่องปากระดับพื้นที่


2 บทบาทหน้าที่ในการจัดบริการส่งเสริมทันตสุขภาพในสถานบริการ ครัวเรือน และชุมชน

2.1)ดำเนินการให้ความรู้ ข้อมูล คำแนะนำ และฝึกทักษะอย่งจำเพาะตามสภาพปัญหาและความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย สามารถให้คำปรึกษาเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้เอื้อต่อสุขภาพช่องปากที่ดี,

2.2) จัดบริการส่งเสริมทันตสุขภาพแก่ประชาชนทั่วไป,

2.3)สนับสนุนให้สมาชิกในครอบครัวมีความรู้และสามารถจัดการสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม ซึ่งเอื้อต่อการดูแลสุขภาพช่องปากของกลุ่มเป้าหมายเฉพาะในครัวเรือน โดยการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลให้สามารถดูแลทันตสุขภาพสมาชิกได้เหมาะสม ( เด็ก ผู้สูงอายุ ผู้พิการ กลุ่มเสี่ยงต่างๆ ),

2.4)กระตุ้นและสนับสนุนให้ผู้นำชุมชนมีส่วนร่วมในการส่งเสริมทันตสุขภาพของประชาชนในชุมชน เช่น การจัดกิจกรรมส่งเสริมทันตสุขภาพช่องปากให้แก่เด็กและเยาวชนในโรงเรียน ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก กลุ่มชมรมต่างๆ โดยผสมผสานงานทันตสุขภาพให้เป็นงานของท้องถิ่นและรับผิดชอบโดยชุมชนและองค์กรท้องถิ่น ,

2.5)มีการติดตามและสนับสนุนให้โรงเรียน ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ดำเนินโปรแกรมส่งเสริมทันตสุขภาพอย่างมีคุณภาพและต่อเนื่อง ตลอดจนพัฒนาและส่งเสริมศักยภาพครูและครูพี่เลี้ยงในการดำเนินโครงการส่งเสริมทันตสุขภาพ,

2.6)ประสานองค์กรและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค ส่งเสริมและแก้ไขปัญหาทันตสุขภาพโดยมีบทบาทในการรณรงค์ผลักดันสมาชิกในชุมชนให้มีสุขภาพดี โดยเสริมความสามารถของชุมชน(Empowerment)ให้สามารถควบคุมปัจจัยต่างๆซึ่งเป็นตัวกำหนดสภาวะทันตสุขภาพของตนเองและชุมชน


3 บทบาทหน้าที่ในการจัดบริการทันตกรรมป้องกัน
ดำเนินการประเมินกลุ่มเป้าหมายและจัดบริการทันตกรรมป้องกันโดยเลือกรูปแบบในการให้บริการทันตกรรมป้องกันได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม ได้แก่ การใช้ฟลูออไรด์ทั้งเฉพาะที่และทางระบบ การเคลือบหลุมร่องฟัน การใช้สารเคมีในงานทันตกรรมป้องกัน การฝึกทักษะในการควบคุมคราบจุลินทรีย์ การให้คำแนะนำในการบริโภคอาหารเพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรค ซึ่งเป็นการให้บริการทันตกรรมเพื่อการป้องกันที่สอดคล้องกับสภาวะและความจำเป็นของกลุ่มเป้าหมาย สภาพกลุ่มเป้าหมาย


4 บทบาทหน้าที่ในการจัดบริการทันตกรรมพื้นฐาน ทันตาภิบาลสามารถให้บริการทันตกรรมพื้นฐานเพื่อการควบคุมและป้องกันโรคในช่องปากเฉพาะผู้ป่วยที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อนและไม่มีโรคทางระบบ ประกอบด้วย

4.1) การบำบัดฉุกเฉิน เช่น การล้างแผลในช่องปากและใบหน้า การจ่ายยาตามบัญชียาศูนย์สุขภาพชุมชน ฯลฯ,

4.2) งานทันตศัลยกรรม ประกอบด้วย
4.2.1) การถอนฟันน้ำนมที่ขึ้นปกติ และการถอนฟันแท้กรณีโยกคลอนระดับ 3 (โยกเกิน 3 มม.)โดยการฉีดยาชาเฉพาะที่ด้วยวิธี Local infiltration,

4.3) งานทันตกรรมหัตถการ ประกอบด้วย
4.3.1) การอุดฟันเพื่อการป้องกันและหยุดโรค เช่น การทำ Caries control การให้บริการ PRR , ART การอุดฟันชั่วคราวเพื่อส่งต่อด้วยวัสดุอุดชั่วคราว ,
4.3.2) การอุดฟันแท้ชนิดไม่ซับซ้อน ,
4.3.3)กรณีไม่มี Pulp exposed ,

4.4) งานดูแลสภาวะปริทันต์อักเสบ โดยการขูดหินน้ำลายและทำความสะอาดฟันทั้งปากในผู้ป่วยที่มีสภาวะเหงือกอักเสบระดับน้อยถึงปานกลาง ,

4.5) การช่วยเหลือเบื้องต้นแก่ผู้ป่วยฉุกเฉินและมีภาวะแทรกซ้อน จากการรักษาทางทันตกรรม ,

4.6) การจ่ายยาตามบัญชียาของศูนย์สุขภาพชุมชน ,

4.7) การป้องกันและควบคุมการแพร่เชื้อจากการบริการทันตกรรม


5 บทบาทหน้าที่ในการจัดบริการเชิงรุกในชุมชน

5.1) การให้บริการบำบัดที่บ้าน กรณีผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้เฉพาะราย เช่น การบำบัดเบื้องต้น และฟื้นฟูสภาพ การล้างแผลในช่องปาก ได้แก่ แผลภายหลังการทำศัลยกรรมช่องปากแผลที่เกิดจากการติดเชื้อหลังถอนฟัน Dry socket แผลจากอุบัติเหตุบริเวณในช่องปากและใบหน้า แผลจากโรคเรื้อรังอื่นๆ

5.2) พัฒนาทักษะการดูแลทันตสุขภาพให้กับผู้ป่วยและผู้ดูแลผู้ป่วยที่บ้าน ,

5.3) การติดตามคุณภาพบริการในพื้นที่


6 บทบาทหน้าที่ในจัดบริการรักษาพยาบาลเบื้องต้นในหน่วยบริการศูนย์สุขภาพชุมชน

6.1) การให้การปฐมพยาบาล ที่เกี่ยวกับอาการเจ็บป่วยที่พบได้บ่อยๆในกลุ่มต่างๆ เช่น กลุ่มโรคระบบทางเดินหายใจ กลุ่มอาการที่เกิดจากโรคระบบทางเดินอาหาร ,

6.2) การช่วยเหลือในการทำกิจกรรมเพื่อช่วยคืนชีพ ประสานงานเพื่อการส่งต่อผู้ป่วย

6.3) งานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ได้แก่ ให้สุขศึกษาเกี่ยวกับโรคทั่วไป ให้คำปรึกษาในภาวะเจริญพันธุ์ การดูแลให้คำแนะนำหญิงตั้งครรภ์ให้เข้าใจการดูแลสุขภาพตนเองและทารกได้เหมาะสม การให้ความรู้ ความเข้าใจพื้นฐานแก่ผู้สูงอายุและประชาชนในการดูแลสุขภาพของตนเองให้แข็งแรง ทั้งในด้านอาหารการกิน การพักผ่อน การออกกำลังกาย การทำงาน และการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดี ค้นหาผู้ที่มีภาวะเสี่ยงด้านการเกิดโรคมะเร็งทำงานในทีมสาธารณสุขในการควบคุมและป้องกันการแพร่ระบาดของโรค ทั้งโรคติดต่อ / โรคไม่ติดต่อ รวมถึงการคุ้มครองผู้บริโภคภายในชุมชน


7 บทบาทหน้าที่ในงานบริหารจัดการงานทันตสาธารณสุขในหน่วยบริการปฐมภูมิ

7.1) จัดทำแผนปฏิบัติการทันตสาธารณสุขและประสานแผนพัฒนากับหน่วยงานระดับสูงขึ้นไป (เครือข่ายบริการปฐมภูมิและสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ),

7.2) การประเมินผลการปฏิบัติการตามภารกิจ โดยการตรวจสอบผลลัพธ์ของการปฏิบัติงานตามที่กำหนดไว้ในแต่ละภารกิจ การบันทึกผลการปฏิบัติงาน และรายงานตามภารกิจ การพิจารณาว่าผลลัพธ์ของการปฏิบัติงานเป็นไปตามมาตรฐานที่ตั้งไว้หรือไม่ และการปรับปรุงแผนกิจกรรมการปฏิบัติงาน ,

7.3) จัดทำบัญชีและทะเบียน เบิก/จ่าย พัสดุทันตกรรม

7.4) จัดระบบบำรุงรักษาพัสดุทันตกรรมตามคู่มือการใช้และบำรุงรักษา

ติดตามอ่านรายละเอียดอื่นๆอีกมากมายเพิ่มเติมได้ที่เวบไซต์ชมรมทันตสาธารณสุขภูธรและเวบไซต์วารสารทันตภูธร Online นะจ๊ะ